مدل‌سازی اطلاعات ساختمان یا به اصطلاح صحیح تر بیم BIM مخفف Building Information Modeling میباشد و معنای آن مدیریت تمامی اطلاعات و جزئیات کاری یک ساختمان در مراحل صفر کاری , در طول ساخت و پس از ساخت می باشد.
هدف آن
- جمع آوری تمامی اطلاعات شامل نقشه های طراحی , محاسبات مرتبط , جزئیات اجرایی مطابق استانداردهای معتبر.
- هماهنگی میان تمام ارکان ساخت و مدیریت یک پروژه ساختمانی (سرمایه گذار , مدیر پروژه , سازه , تاسیسات , معماری).
- ایجاد برنامه زمانبدی بر اساس ورود منابع مالی و هزینه ای جاری.
- ایجاد برنامه زمانبندی نیروی انسانی با توجه به مسایل کاری و نیاز پروژه و زمان مورد نیاز جهت اتمام کار.
- جلوگیری از هزینه های بیهوده در از بین رفتن نیروی کاری , از بین رفتن منابع مالی و زمانی .
- جلوگیری از هزینه مالی و زمانی دوباره کاری های ناشی از تداخل کاری معماری-تاسیسات-سازه و یا تغییرات احتمالی در پیشرفت کاری یک پروژه.
- بالا بردن محسوس کیفیت کاری یک پروژه در پایان کار و بهره برداری مناسب پس از شروع استفاده از آن.
روش اجرایی آن:
پیش از اینکه BIM یک روش کاری باشد , یک فرهنگ کاری است و نیاز اصلی آن جهت اجرایی شدن
پیاذه سازی فرهنگ کار تیمی و مسولیت پذیری افراد و مدیران یک پروژه می باشد.
در ساخت یک ساختمان به صورت ستنی روش کار به صورت زیر می باشد
- یک)اعلام نیاز سرمایه گذار.
- دو)تامین منابع مالی بصورت کاملاً تقریبی و در حد هر متر مربع.
- سه)انعقاد قرارداد با یک معمار مشهور با سابقه کار مشابه و شروع طراحی معماری پروژه.
- چهار)طراحی سازه پروئژه
- پنج)طراحی تاسیسات پروژه
- شش)تعیین یک مدیر پروژه جهت شروع عملیات ساخت.
- هفت)شروع عملیات ساخت
شروع مشکلات اجرایی
- تغییر نظر سرمایه گذار در معماری پروژه به عنوان مالک و تصمیم گیرنده اصلی
- مشکلات شدید اجرایی سازه با توجه به ضعف نیروی اجرایی پروژه و کم بودن نظارت سازه
- مشکلات اجرایی تاسیسات به دلیل تغییرات اجباری گذشته , توجه نکردن به اجرایی بودن نقشه های طراحی , تداخل لوله ها , کانالها , کم بودن ابعاد و یا حتی تعداد داکت ها و .....
- پایین آمدن سرعت پیشرفت پروژه
- پایین آمدن کیفیت اجرایی پروژه به دلیل دوباره کاری های مداوم و یا حتی تخریب و آسیب با سازه ساختمان به دلیل نقاط اجباری کاری.
- ضررهای مداوم مالی و اعتباری سرمایه گذار به دلیل عدم اتمام پروژه در زمان معین.
ساخت و ساز تنها صنعتی است که نمی‌توان آن را قبل از اجرای طرح تست کرد
به‌طور کلی، بیم به نقشه‌های دو بعدی و مشخصات مربوطه، اجزاء مدل‌سازی سه بعدی، با ویژگی خاص، اضافه می‌نماید. آن ویژگی این است که هر عضو طراحی نشان داده شده در بیم علاوه بر دارا بودن ماهیت فیزیکی سه بعدی آن، آرایه‌ای از :
- اطلاعات مربوط به فعالیت‌ها
- وظایف مختلف مدیریت ساخت
را به همراه خود دارد این اطلاعات مربوط به کل چرخه حیات پروژه
از مرحله مطالعات توجیهی تا طراحی مفهومی، مطالعات مرحله اول و دوم، تدارکات، ساخت و نصب، راه‌اندازی، دوره بهره‌برداری و حتی پایان آن میباشد؛
بنابراین اگر بخواهیم BIM را در یک جمله کوتاه خلاصه کنیم، عبارت خواهد بود از فرایند تولید و مدیریت اطلاعات ساختمان در طی چرخه حیات آن.
بیم، نمایش سه بعدی دیجیتال از ویژگی‌های فیزیکی و عملکردی یک ساختمان میباشد.
تفاوت عمده مدل بیم با یک مدل سه بعدی عادی،
ذخیره اطلاعات مهم کل فرایند ساخت با تمام اجزاء آن میباشد. این اطلاعات شامل مواردی از قبیل مشخصات مصالح (وزن، رنگ، اندازه، میزان مقاومت در برابر حریق و…)، راهنمای نصب و مونتاژ، خدمات گارانتی محصولات، الزامات نگهداری و تعمیرات، اطلاعات قیمت اجزاء و… خواهد بود.
BIM به عبارت فنی یک مدل CAD است که به یک پایگاه داده(Data Base) متصل میباشد، به نحوی که هر گونه اطلاعات مربوط به پروژه را می‌توان در آن ذخیره کرد؛
BIM به عنوان یک منبع مشترک اطلاعات، بین کل تیم طراحی و اجرای ساختمان، عمل می‌کند.
نتیجه این یکپارچه‌سازی اطلاعات، افزایش هماهنگی، کاهش خطاها و ضایعات و نهایتاً افزایش کیفیت کار میباشد.
- تبدیل نقشه های دو بعدی به سه بعدی
- تجزیه و تحلیل اطلاعات سه بعدی و مشخص شدن مشکلات
- بررسی مراحل ساخت و پیشرفت زمانی
- برنامه‌ریزی تامین منابع و تجهیزات پروژه
- ایجاد برنامه زمانبندی با توجه به شرایط واقعی
- گسترش برنامه زمانبندی با توجه به ورود منابع مالی واقعی و هزینه های واقعی
- هماهنگی اطلاعات پیمانکاران جزء و تأمین کنندگان مصالح و تجهیزات
- هماهنگی بین تمام اجزا پروژه
- شروع عملیات ساخت
- بهره‌برداری و نگهداری
روش کاری BIM از دیدگاه اضافه شدن جنبه های کاری بصورت زیر می باشد.
- 1D-بعد اول - نیاز سنجی , طراح های اولیه و تحقیقات اولیه جهت امکان سنجی شروع.
- 2D- بعد دوم - تولید و محاسبه نقشه های دو بعدی.
- 3D-بعد سوم- اضافه شدن بعد سوم به عنوان حجم دهنده طرح های دو بعدی و مشخص شدن نقاط تداخل و مشکلات.
- 4D-بعد چهرام - بررسی روند اجرایی پروژه در بعد زمان.
- 5D- بعد پنجم - بررسی بعد مالی شامل نیازهای مالی پروژه و هزینه های جاری در بستر زمان و حجم عملیات اجرایی و انعقاد قرارداد های اجرایی و کاری با پیمانکاران کل و جز.
- 6D-بعد ششم - عملیات اجرایی با توجه به پیش بینی های انجام شده و پیش برد آن در بستر زمان.
- 7D- بعد هفتم - تحویل پروژه و اتمام عملیات ساخت و شورع عملیات بهره برداری و نگهداری.
